Materiały dotyczące miasta Mińsk Mazowiecki oraz otaczającej go gminy

Cmentarz Żydowski w Mińsku Mazowieckim

Po społeczności Żydowskiej w Mińsku Mazowieckim pozostało niewiele pamiątek. Domy nie zdradzają swoich przedwojennych żydowskich właścicieli. Spacery z Historią które prowadzi w Mińsku Ewa Borkowska uchylają rąbka tajemnicy. Najbardziej widocznym śladem jest tzw Nowy Cmentarz Żydowski. Nekropolia w ciszy i cieniu drzew zabiera nas do czasów gdy miasto i kraj nie były religijnym monolitem.

Ograniczona ulicami 1 PLM, Dąbrówki i Mickiewicza nekropolia ma zachowane ok 500 macew, z których najstarsza pochodzi z 1875 roku. Na nieco ponad 1 ha powierzchni oprócz pochówków, których dokonywała żydowska diaspora pochowane są w nieoznaczonych mogiłach ciała żydów zamordowanych w czasie wojny przez Niemców i kolaborantów różnej narodowości. W Mińsku Mazowieckim w roku 1940 hitlerowcy utworzyli getto w którym przesiedlono żydowskich mieskzańców Kałuszyna, Stanisławowa, Dobrego, Kołbieli, Pabianic, Kalisza i Lipna. Na niewielki obszarze stłoczono w różnych okresach około 7 tys. osób. Podczas likwidacji getta w 1942 część ludzi, głównie niedołężnych lub próbujących ucieczki został zamordowanych na miejscu. Pozostawiono ok 600 silnych mężczyzn, z których po wypełnieniu zdań większość rozstrzelano na terenie cmentarza. 10 stycznia 1943 pozostające przy życiu ok 250 zostało zgromadzonych w dawnej szkole i wraz z budynkiem spalono, strzelając do szukających ucieczki.

Sama nazwa sugeruje że nie była to jedyna żydowska nekropolia. Stary cmentarz mieścił się przy ulicy Kazikowskiego, zniszczony przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. Na jego terenie obecnie znajduje się Liceum Ekonomiczne. Szczątki wydobywane w czasie budowy były przenoszone na teren obecnego kirkutu.